Article details

Margaret S. Archer rozwinęła ważną koncepcję osoby ludzkiej na gruncie socjologii. Koncepcja ta w sposób wyraźny wpisuje się w jej prace nad strukturą i sprawstwem. Ukazuje ona, iż osoba ludzka jest zarazem dzieckiem i ojcem społeczeństwa, co oznacza, że z jednej strony, struktury, socjalizacja i społeczeństwo wywierają ważny wpływ na nasz rozwój. Z drugiej zaś, osoby ludzkie są aktywnymi, nie pasywnymi podmiotami działania, które za sprawą swoich licznych ludzkich sił, jak np. refleksyjność, mają zdolność do zmiany, do pozostawiania swojego śladu w społeczeństwie. Rozpoznając te cechy osoby ludzkiej, M.S. Archer podważa dwa modele człowieka promowane w dzisiejszej socjologii, tj. "człowieka nowoczesności" i "istoty społecznej", pierwszy będący zubożałym modelem człowieka, drugi natomiast jego przesocjalizowaną wersją. W niniejszym tekście przedstawiono zarys każdego z wyżej wymienionych modeli człowieka i opisano zaproponowaną przez M.S. Archer koncepcję podmiotu relacyjnego, który musi utrzymywać relacje ze wszystkimi porządkami społeczeństwa i nie może uciec od żadnego z nich.